Tự khám vú bằng cách sờ, sờ, tìm khối u có thể giúp chị em phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường ở tuyến vú để thăm khám và điều trị kịp thời.
Các bệnh về tuyến vú, nhất là ung thư vú có xu hướng phát triển ngấm ngầm. Tuy nhiên, bệnh có thể được phát hiện thông qua chụp nhũ ảnh, xét nghiệm sàng lọc (siêu âm vú, chụp nhũ ảnh, chụp cộng hưởng từ…) và tự khám vú đúng cách tại nhà.
ThS.BS Nguyễn Đỗ Thùy Giang (Trưởng khoa Ngoại vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, TP.HCM) cho biết, tự khám vú tại nhà có thể giúp phát hiện sớm những bất thường chưa rõ nguyên nhân ở vú. Phụ nữ trên 20 tuổi nên tập thói quen tự khám vú định kỳ mỗi tháng một lần, sau khi hết kinh 7-10 ngày. Đây là lúc ngực mềm nhất, dễ dàng sờ nắn và có thể phát hiện những thay đổi bất thường.
Tự khám vú khá đơn giản, bạn có thể thực hiện theo trình tự dưới đây.
Bước 1: Soi trước gương
Đứng trước gương với hai tay úp xuống, quan sát da vú, núm vú, đường cong, hình dáng bầu ngực để tìm xem có thay đổi gì bất thường ở bầu ngực hay không. Tiếp tục, đổi sang tư thế dang rộng, đưa hai tay ra sau đầu, xoay trái xoay phải rồi lại nhìn xuống bầu ngực.
Bước 2: Khám ở tư thế đứng hoặc ngồi
Đứng hoặc ngồi thẳng lưng, sau đó đặt một tay ra sau đầu, dùng lòng bàn tay đặt ba ngón tay giữa ở bên đối diện, khám toàn bộ vùng vú rồi đổi bên.
Bước 3: Khám vú ở tư thế nằm ngửa
Nằm ngửa (có kê gối dưới vai), đưa tay trái ra sau đầu, dùng 3 ngón tay của lòng bàn tay phải khám toàn bộ vú trái. Lần lượt, sử dụng tay trái cho ngực phải.
Bước 4: Khám vú ở tư thế nằm
Nằm nghiêng để các tuyến vú được kéo về phía trước. Sử dụng lòng bàn tay của ba ngón tay giữa, kiểm tra nửa bên ngoài của vú đến hố nách, sau đó là toàn bộ tuyến vú. Đổi bên và thực hiện tương tự.
Khám từ bầu vú đến nách có thể giúp phát hiện những bất thường ở tuyến vú. Hình ảnh: Freepik
Bước 5: Kiểm tra ngực của bạn khi tắm
Giơ cánh tay phải qua đầu, xoa xà phòng vào các đầu ngón tay trái và ngực phải. Nhẹ nhàng ấn các đầu ngón tay trái vào ngực phải rồi xoay, di chuyển các ngón tay lên xuống. Đổi bên và thực hiện tương tự.
Bước 6: Kiểm tra núm vú
Dùng ngón cái và ngón trỏ của bàn tay phải nhẹ nhàng xoay núm vú bên trái và kéo về phía trước. Sau đó thả tay ra xem núm vú có trở lại vị trí ban đầu không. Làm tương tự với bên còn lại.
Bước 7: Kiểm tra hố nách
Dùng ngón trỏ và ngón giữa ấn để kiểm tra các bất thường, khối u ở hố nách của lồng ngực. Sau đó đổi tay và kiểm tra bên còn lại.
Khi khám vú tại nhà, bạn có thể sờ nắn vú theo vòng tròn, theo chiều dọc hoặc theo chiều kim đồng hồ từ ngoài vào trong. Dùng lòng bàn tay của ba ngón tay giữa ấn mô tuyến vú thành hình tròn đều. Lực ấn của các ngón tay để cảm nhận bầu vú từ nhẹ đến sâu, chắc nhưng nhẹ nhàng.
Sau khi tự khám vú, nếu có một số dấu hiệu bất thường như có cục cứng ở vú hoặc ở nách; núm vú hoặc da vú đỏ, có vảy; có một sự trầm cảm trong các tuyến vú; đau nhói ở núm vú hoặc vú; núm vú tiết dịch hoặc thụt vào trong... thì cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám. Các bác sĩ có thể thăm khám chuyên sâu và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Bác sĩ Giang ghi chép và tư vấn cho khách tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Hình ảnh: Bệnh viện cung cấp
Theo bác sĩ Giang, việc tự khám vú tuy đơn giản, ít tốn kém nhưng nếu không được hướng dẫn đúng cách và thăm khám định kỳ thì khó thực hiện đúng. Chị em vẫn cần kết hợp khám vú lâm sàng với sự hướng dẫn của bác sĩ.
Phụ nữ từ 20 đến 30 tuổi nên tầm soát ung thư vú 3 năm một lần, hàng năm nếu trên 40 tuổi. Những người có nguy cơ cao như có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư, béo phì, mang đột biến gen BRCA1 và BRCA2, lạm dụng dùng thuốc nội tiết nên tầm soát ung thư 6 tháng/lần. Trường hợp phát hiện bệnh, bác sĩ sẽ áp dụng nhiều phương pháp điều trị, nâng cao tỷ lệ khỏi bệnh, bảo tồn hoặc tái tạo lại bầu ngực.
Trịnh Ngô
