Ăn nhiều thịt đỏ tăng nguy cơ suy thận

Thịt đỏ là nguồn thực phẩm giàu protein nên nếu ăn nhiều dễ dẫn đến nhiều bệnh, trong đó có bệnh thận. Tiến sĩ, Bác sĩ cao cấp Mai Thị Hiền, Phó khoa Tiết niệu - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, ăn nhiều thịt đỏ làm tăng nguy cơ suy thận theo nhiều cơ chế.

Tiêu thụ hàm lượng protein cao trong thịt đỏ trong khi ăn ít trái cây và rau quả làm tăng hàm lượng axit nội sinh. Điều này đòi hỏi cơ thể phải tăng cường bài tiết amoniac để ngăn ngừa nhiễm toan. Lúc này, thận phải làm việc nhiều hơn để duy trì nồng độ bicarbonate bình thường trong huyết thanh và loại bỏ axit dư thừa, khiến thận dễ bị suy giảm chức năng hoặc bệnh thận tiến triển.

Protein trong thịt đỏ sau khi được nạp vào cơ thể sẽ được phân giải và giải phóng urê vào máu. Thận lọc urê từ máu và bài tiết nó qua nước tiểu. Nếu chức năng thận bị suy giảm, lượng urê dư thừa sẽ tích tụ trong cơ thể gây tổn thương thận và sinh ra nhiều tác dụng phụ không tốt. Ngoài ra, chất béo bão hòa và cholesterol trong thịt đỏ có thể làm tăng mức cholesterol, làm trầm trọng thêm bệnh tim mạch và tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch thận. Lúc này, động mạch đưa máu đến thận xơ cứng và có thể bị tắc gây thiếu máu cục bộ đến thận khiến mức lọc cầu thận giảm.

Tiêu thụ một lượng lớn protein trong thịt đỏ còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, sinh ra nhiều hợp chất amoniac và lưu huỳnh có đặc tính gây viêm, khiến chức năng thận bị suy giảm. Bên cạnh đó, thói quen này còn dễ dẫn đến tăng cân, béo phì - nguy cơ dẫn đến bệnh thận.

Thịt đỏ cũng chứa nhiều nhân purin, khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành axit uric. Vì vậy, nếu ăn nhiều có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Khi sỏi di chuyển, đặc biệt là sỏi có gai nhọn sẽ cọ xát, va chạm trong đường tiết niệu gây phù nề niêm mạc tiết niệu, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập dẫn đến viêm đường tiết niệu. Nhiễm trùng nặng hoặc nhiễm trùng nhiều lần dễ dẫn đến suy thận.

Một nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học tại Đại học California, Hàn Quốc và Trường Y khoa New York về tác động của chế độ ăn giàu protein đối với sức khỏe thận và tuổi thọ được công bố trên Thư viện Y khoa Hoa Kỳ cho thấy việc ăn nhiều đạm, nhất là đạm động vật, có thể làm tăng huyết áp cầu thận, tăng lọc ở thận, dẫn đến tổn thương cầu thận và xuất hiện đạm niệu (hay đạm niệu - hiện tượng có đạm trong nước tiểu). ).

Bác sĩ Hiền cho biết, một số trường hợp mức lọc cầu thận tăng trong thời gian ngắn không làm suy giảm chức năng thận, chẳng hạn như ở phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, tiêu thụ nhiều protein trong thời gian dài có thể dẫn đến tăng mức lọc cầu thận kéo dài, gây tổn thương thận theo thời gian. Nhiều nghiên cứu thực nghiệm trên động vật đã chứng minh rằng chế độ ăn giàu protein (chiếm 35% năng lượng ăn vào) trong thời gian dài có thể dẫn đến xơ hóa thận ở hơn 55% và xơ hóa cầu thận ở hơn 30%.

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ năm 2016 cho thấy nguy cơ suy thận phụ thuộc vào lượng thịt đỏ mà một người tiêu thụ. Nghiên cứu được thực hiện trên 63.257 người trưởng thành ở Singapore trong khoảng 15 năm. Kết quả cho thấy những người ăn nhiều thịt đỏ (hơn 25% lượng khuyến nghị) có nguy cơ mắc bệnh suy thận cao hơn 40% so với những người ăn ít (dưới 25% lượng khuyến nghị). Đặc biệt, khi thay thế thịt đỏ bằng nguồn đạm từ thịt gia cầm, cá, tôm, cua và trứng sẽ giảm đến 62% nguy cơ suy thận.

Để đảm bảo sức khỏe và chức năng của thận, bác sĩ Hiền khuyên mọi người không nên ăn quá 750 gam thịt đỏ mỗi tuần. Nên sử dụng nguồn đạm từ cá, động vật có vỏ (ốc, nghêu, sò…) hoặc thịt gia cầm. Protein từ thực vật như đậu nành và bơ thực vật cũng là những lựa chọn hợp lý. Đồng thời, cần kết hợp tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, uống đủ nước, tăng cường ăn nhiều rau xanh và chất xơ, ăn ít đường, không ăn mặn và hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá.

Suy thận là giai đoạn cuối của bệnh thận mãn tính không kiểm soát được. Bệnh thận mạn tính thường tiến triển âm thầm, đôi khi không có triệu chứng hoặc các triệu chứng nhẹ thoáng qua khiến người bệnh chủ quan không đi khám. Do không được điều trị kịp thời nên các đơn vị cấu tạo của thận bị tổn thương và mất dần chức năng. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 5 triệu người mắc bệnh suy thận, với khoảng 8.000 ca mắc mới mỗi năm. Riêng bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối cần lọc máu khoảng 800.000 người, chiếm 0,1% dân số.

Trịnh Mai