Ăn quá no, quá nhiều thức ăn khó tiêu, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh, các bệnh lý đường tiêu hóa - gan mật... đều có thể gây đầy bụng, khó tiêu.

Đầy bụng, khó tiêu có đặc điểm là đau, khó chịu dai dẳng hoặc tái phát, thường ở vùng thượng vị (trên rốn). Chướng bụng, đầy hơi, chậm tiêu khiến người bệnh khó chịu ngay cả khi không ăn; mệt mỏi, chán ăn.

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Bích (Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM), có nhiều nguyên nhân gây đầy bụng, khó tiêu từ thói quen ăn uống và bệnh lý. để sử dụng ma túy.

Thói quen ăn uống: Ăn quá no hoặc ăn nhiều thức ăn khó tiêu (như rượu bia; thức ăn giàu đạm, hải sản, thức ăn nhiều dầu mỡ; thức ăn quý hiếm…) không chỉ gây đầy bụng mà còn dễ dẫn đến tiêu lỏng. , quá buồn. Ăn uống không điều độ, quá nhanh, quá no, nhai thức ăn không kỹ, ăn không đúng bữa, nằm ngay sau khi ăn… cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Chúng ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa thức ăn, gây đầy bụng, khó tiêu.

Rối loạn tiêu hóa: Sử dụng thức ăn không hợp vệ sinh, nhiễm vi rút, vi khuẩn gây loạn khuẩn đường ruột. Tình trạng tăng tiết axit dịch vị, mất ngủ kéo dài, căng thẳng… làm giảm nhu động đường tiêu hóa, giảm khả năng hấp thụ thức ăn… cũng gây chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu.

Đầy hơi, chướng bụng thường do rối loạn tiêu hóa.  Ảnh: Freepik

Đầy hơi, chướng bụng thường do rối loạn tiêu hóa. Hình ảnh: Freepik

Tác dụng phụ của thuốc: Dùng thuốc kháng sinh điều trị bệnh trong thời gian dài vô tình tiêu diệt luôn vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột dẫn đến rối loạn tiêu hóa, đi ngoài phân lỏng, chướng bụng, đầy hơi,… Tự ý dùng thuốc, dùng thuốc không đúng liều lượng, không theo chỉ định chỉ định của bác sĩ... cũng dễ dẫn đến rối loạn tiêu hóa.

Các bệnh về đường tiêu hóa - gan mật: Một số bệnh lý như viêm hoặc loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản, ung thư dạ dày… ảnh hưởng đến khả năng co bóp để tống xuất thức ăn và làm chậm quá trình tiêu hóa. Ngoài ra, các bệnh lý về tụy như viêm tụy cấp hoặc mãn tính, u tụy… cũng làm giảm tiết men tụy; các bệnh về sỏi mật, viêm gan dẫn đến suy giảm chức năng gan mật, giảm tiết dịch mật và men tiêu hóa.

Bác sĩ Bích khuyên, nếu xác định nguyên nhân đầy bụng, khó tiêu từ thói quen ăn uống, bạn có thể khắc phục bằng cách chia thành nhiều bữa nhỏ để dạ dày không phải làm việc quá sức; ăn chậm, nhai kỹ; tránh các loại thực phẩm chứa nhiều axit như trái cây họ cam quýt, cà chua, xoài… Tránh các loại thực phẩm và đồ uống có chứa caffein. Bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu bia giúp giảm kích thích niêm mạc dạ dày. Nếu nguyên nhân là do căng thẳng, bạn nên tìm các biện pháp kiểm soát căng thẳng như tập thể dục, giảm bớt khối lượng công việc, ngủ đủ giấc...

Về lối sống, người bệnh không vận động hoặc nằm nghỉ ngay sau khi ăn, có thể vận động sau ăn ít nhất một giờ hoặc trước khi ăn khi không quá đói. Bữa ăn cuối cùng nên cách giờ đi ngủ ít nhất 3 tiếng để hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày thực quản. Tránh mặc quần áo chật vì điều này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.

Theo bác sĩ Bích, khi áp dụng các cách trên, nếu tình trạng đầy bụng, khó tiêu kéo dài thì có thể do sức khỏe có vấn đề. Nếu quan sát thấy bất kỳ triệu chứng khởi phát nào ở bệnh nhân trên 40 tuổi, có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đường tiêu hóa; nôn ra máu đen, đỏ tươi hoặc bầm tím; chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, phân đen hoặc có máu; đau bụng dữ dội, kéo dài... người bệnh cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Hoàng Trang