Rau răm không chỉ là thực phẩm được nhiều người yêu thích với nhiều món ăn đa dạng mà còn là một vị thuốc quý từ thiên nhiên. Điều đáng nói là không phải ai cũng biết về loại rau này và những lợi ích thực sự của nó đối với sức khỏe.
21/11/2022 | Bất ngờ với tác dụng của rau sam đối với sức khỏe
07/11/2022 | Rau mùi: công dụng và bài thuốc tốt cho sức khỏe ít người biết
19 Tháng Mười | Thường xuyên ăn rau diếp có tốt cho gan không?
1. Thực vật là gì?
cây rau mùi là loại cây thuộc họ dương xỉ, có rễ và thân ngắn, chiều dài khoảng 0,5 – 1m, mọc thành bụi lan. Lá rau răm kép lông chim một lần khi còn non và hai lần khi già, nhọn như ngọn giáo. Lá rau mùi mọc so le, bên trong có nhiều lá chét có 12 - 16 đôi mọc xen kẽ; Thông thường lá chét phía trên sẽ không có cuống và lá chét phía dưới có cuống.
Rau răm thuộc họ dương xỉ, ngọn cong như vòi voi
Mặt sau lá có túi bào tử nhỏ hình tròn, xếp đều trên gân lá. Túi bào tử này hình bầu dục, mào hẹp, màu vàng tươi. Nhìn bề ngoài rau mùi hơi giống dương xỉ nên nhiều người nhầm lẫn. Rau có cành dài, lá nhỏ xòe xung quanh như chiếc ô. Đầu lá cong như lưỡi câu, lá non thẳng, đầu lá cong như vòi voi.
2. Công dụng của rau mùi đối với sức khỏe
2.1. Theo quan niệm của y học cổ truyền
Y học cổ truyền cho rằng rau ngổ có tính mát, có nhiều công năng:
- Nước lá rau mùi là một loại thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh.
- Nước sắc lá, thân, rễ non có tác dụng chữa ho, nhất là ho ra máu.
Lá có tác dụng chữa nhức đầu, sốt, làm lành vết thương, nhiễm trùng ngoài da, tiêu chảy, kiết lỵ.
2.2. Theo quan niệm của y học hiện đại
Một số nghiên cứu đã tìm thấy các đặc điểm sau đây ở cây:
- Kháng khuẩn
Một nghiên cứu về chiết xuất ethanol có trong 19 loại rau truyền thống được tiến hành ở Malaysia, bao gồm cả rau mùi, cho thấy loại cây này có hoạt tính kháng khuẩn.
Ngoài ra, chất chiết xuất DE trong nước và cồn có trong rau mùi có hoạt tính kháng các loại vi khuẩn gây bệnh cho cây trồng và con người như Salmonella a Arizonae, E. coli, Staph aureus,...
Xà lách chứa hoạt chất có khả năng chống E.coli
- Chống oxy hóa
Xa lát chứa hàm lượng flavonoid khoảng 19,974 mg QE/g khô với khả năng chống oxy hóa khoảng 24,590%.
- Chống nấm
Chiết xuất metanol thu được từ lá và thân rau mùi có hoạt tính kháng nấm rộng. Không chỉ vậy, dịch chiết chloroform từ loại rau này còn có hoạt tính kháng tất cả các loại nấm có giá trị MIC từ 0,02 đến 2,50mg/ml.
- Tẩy giun
Thân và rễ rau mùi chứa chiết xuất ether có tác dụng tẩy giun.
- Giảm đau
Lá rau mùi Chứa Sterol và Flavonoid. Các nghiên cứu về hoạt động giảm đau đã được thực hiện thông qua việc sử dụng axit axetic để gây quằn quại ở chuột. Chiết xuất nước đã cho thấy tác dụng giảm đau mạnh trong các mô hình đau do viêm ngoại vi và trung tâm. Từ đó có thể thấy khả năng giảm đau của rau mùi là nhờ sự có mặt của 2 hoạt chất này.
Một nghiên cứu khác đã được thực hiện để đánh giá hoạt động giảm đau của flavonoid bán tinh khiết trên chiết xuất ethanol D. esculentum bằng axit axetic quằn quại từ chuột bạch tạng Thụy Sĩ. Kết quả là khi tăng liều, tác dụng giảm đau cũng tăng lên.
- Chống tiểu đường
Nghiên cứu về hoạt động ức chế glucosidase được thực hiện từ năm loại dương xỉ ăn được bao gồm rau mùi cho thấy khả năng mạnh mẽ hơn của loại rau này. Ngoài ra, cải bó xôi có khả năng gây độc tế bào phụ thuộc vào liều lượng với các tế bào K562.
- Chống viêm và bảo vệ gan
Đánh giá về hoạt tính bảo vệ gan và kháng viêm của ngò rí, đã có nghiên cứu cho thấy hoạt tính bảo vệ gan ức chế quá trình nhiễm độc gan do CCl4 gây ra. Ngoài ra, chiết xuất metanol cho thấy sự ức chế cao nhất với lipoxygenase và cyclooxygenase-2 ở nồng độ 1000 µg.
3. Bài thuốc và món ăn từ rau ngổ
3.1. Thuốc thường dùng
- Làm lành vết thương và cầm máu: Dùng 50g rau ngổ, rửa sạch, giã nát đắp trực tiếp lên vết thương.
- Chữa kiết lỵ, hen suyễn, sốt rét, đau bụng: lấy 20g thân rễ ngò gai, cắt bỏ rễ, rửa sạch rồi thái nhỏ, sắc với 200ml nước cho đến khi còn 50ml, gạn nước. chia làm 2 lần uống/ngày.
- Chữa bỏng: Dùng 100g lá ngò gai non, 100g ruột bí đỏ, giã nát đắp vào vết bỏng.
- Chữa nhiễm khuẩn, ghẻ lở, nhọt độc: Lấy lá ngò gai non, giã nát đắp lên vết thương.
3.2. Món ăn từ rau mùi
- Đồ luộc
Đây là một món ăn rất đơn giản, chỉ cần lấy rau mùi Xanh luộc chấm với nước mắm là được.
Salad xà lách - món ăn ngon, bổ dưỡng
- Món thập cẩm
Lấy thịt ba chỉ, tôm sông thái hạt lựu rồi ướp với hành tím băm, hạt nêm, nước mắm, tiêu rồi trộn đều. Tiếp đến, phi thơm hành khô rồi cho thịt, tôm vào xào. Cuối cùng, thêm lá rau mùi luộc và khuấy đều. Trước khi ăn, rắc một ít đậu phộng rang lên bề mặt món ăn này sẽ kích thích vị giác.
- Món xào
Rau mùi rửa sạch, chần qua nước sôi rồi để ráo. Tiếp theo, chiên tỏi tươi cho đến khi vàng nâu và thêm các loại rau đã chuẩn bị. Cuối cùng cho hạt nêm, tương ớt, đường, tiêu, đậu phộng giã nhỏ và một ít nước cốt chanh vào trộn đều.
- Ma nơ canh
Chọn những ngọn cần tây non, rửa sạch, phơi nắng cho khô rồi cho vào vỉ gỗ nướng khoảng 20 phút. Tiếp đến, đổ các loại rau ra tô lớn rồi cho ớt, tỏi, gừng, nước cốt chanh, rau thơm, hạt nêm, muối trắng vào trộn đều, để 5 phút cho ngấm gia vị. Cuối cùng rắc lạc rang giã nhỏ lên trên.
3.3. Một số lưu ý khi sử dụng rau mùi
Xa lát Là loại rau dân dã nhưng tương đối tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, trong quá trình sử dụng cần lưu ý:
- Trong lá rau ngổ non có thể có một ít độc tố dương xỉ nên cẩn thận nguy cơ ngộ độc. Hiện tại chưa ghi nhận trường hợp nào ngộ độc rau mùi nên bạn yên tâm nhé.
- Trước khi ăn, nên rửa rau thật sạch để loại bỏ ký sinh trùng trên lá rau.
Những chia sẻ trên hi vọng đã giúp bạn đọc biết thêm về công dụng cũng như cách chế biến món ăn rau mùi để có những bữa ăn ngon mà vẫn đảm bảo sức khỏe.
