Sốt xuất huyết là một trong những bệnh thường gặp khi thời tiết mưa, ẩm; một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Vì thế Sốt xuất huyết có lây không?? Cần làm gì để bảo vệ người thân trước nguy cơ sốt xuất huyết?
Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue gây ra. Muỗi là vật trung gian truyền virut từ người bệnh sang người lành. Trên thế giới có khoảng 2,5 tỷ người sống trong vùng dịch sốt xuất huyết. Có thể nói, sốt xuất huyết đang là mối lo ngại lớn đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới trong những năm gần đây khi chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và Việt Nam vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết.
Các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ:
Ở dạng sốt xuất huyết nhẹ:
- Sốt cao đột ngột từ 39 đến 40 độ C;
- nhức đầu dữ dội ở vùng trán hoặc sau nhãn cầu;
- Phát ban, phát ban trong hầu hết các trường hợp.
Trong sốt xuất huyết nặng:
- Người bệnh đột ngột đau bụng, quặn gan, cơn đau tăng dần theo thời gian;
- Bồn chồn, mệt mỏi, thờ ơ;
- Tần suất và lượng nước tiểu giảm nhiều hơn;
- Chảy máu nướu răng, mũi và một số bộ phận khác. Chảy máu niêm mạc, cơ quan nội tạng;
- Đi đại tiện và nôn ra máu;
- Giảm tiểu cầu;
- Da xung huyết, dễ bầm tím;
- Sốc giảm thể tích, xuất huyết nặng, suy đa cơ quan.
Đa số bệnh nhân sốt xuất huyết tự khỏi trong vòng 7 ngày, tuy nhiên một số trường hợp biểu hiện nặng như xuất huyết hoặc thoát huyết tương gây sốc do giảm thể tích tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy hô hấp. , tổn thương gan, rối loạn đông máu, rối loạn tâm thần. Nếu không được điều trị kịp thời, khả năng tử vong là rất cao.
Sốt xuất huyết có thể dẫn đến biến chứng suy đa tạng (gồm suy thận, suy gan, suy tim, thần kinh trung ương nhưng tỷ lệ tử vong rất cao (60-70%).
Tỷ lệ suy hai cơ quan như suy gan, suy thận chiếm khoảng 0,33%; suy gan, suy thần kinh trung ương chiếm khoảng 2,66%; suy gan và suy tim chiếm 2%.
Sốt xuất huyết có lây không?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng nếu không áp dụng các biện pháp phòng chống hiệu quả.
Bệnh lưu hành ở các nước nhiệt đới. Tại Việt Nam, những năm gần đây, bệnh sốt xuất huyết gia tăng mạnh ở nhiều địa phương trên cả nước. Riêng năm 2022, Hà Nội ghi nhận 19.581 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 25 trường hợp tử vong. Số ca mắc tăng cao nhất vào tháng 11 và đầu tháng 12, trung bình mỗi tuần có 1.300-1.400 ca mắc SXH. (Trước hết)
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM, sốt xuất huyết lưu hành quanh năm nhưng tăng cao nhất vào mùa mưa, đỉnh điểm vào các tháng cuối năm từ tháng 9 trở đi.
Sốt xuất huyết lây qua đường nào?
Sốt xuất huyết có thể truyền từ người bệnh sang người lành qua muỗi cái Aedes aegypti. Đây là loài muỗi có màu đen, trên thân có những đốm trắng, dân gian thường gọi là Muỗi vằn.
Đặc biệt, loại muỗi này có thể bay cao tới 400m, sinh sống và phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và các góc tối, trên chăn, màn hay quần áo treo trên cột điện. Chúng thường đẻ trứng ở những nơi có nước như ao hồ, dụng cụ chứa nước hoặc những nơi vẫn có nước như hốc cây, chất thải như lốp xe, chậu hoa...
Khả năng lây truyền sốt xuất huyết Do muỗi tồn tại suốt vòng đời của muỗi nên chúng có khả năng tạo thành dịch trên diện rộng với tỷ lệ mắc bệnh cao.
Sốt xuất huyết lây truyền từ muỗi sang người như thế nào?
Vi rút Dengue lây truyền từ người bệnh sang người lành qua muỗi vằn. Sau khi muỗi đốt người bệnh sẽ truyền bệnh cho người lành qua vết đốt. Khi hút máu người, muỗi sẽ tiêm nước bọt của mình vào vật chủ để ngăn máu đông lại và hút máu dễ dàng hơn. Việc tiêm nước bọt có thể khiến virus sốt xuất huyết lây truyền cho vật chủ.
Bệnh sốt xuất huyết có lây từ người sang người không?
Virus Dengue không có khả năng lây trực tiếp từ người sang người. Đặc biệt, virus gây bệnh sốt xuất huyết có tới 4 týp, nếu đã từng mắc bệnh thì bạn vẫn có nguy cơ bị tái nhiễm không chỉ một lần mà nhiều lần. Thậm chí, số lần tái nhiễm có thể lên tới 4 lần với 4 týp huyết thanh khác nhau.
Nguy hiểm hơn, nếu nhiễm lần sau, bệnh có thể trở nặng, do 2 loại virus khác nhau có thể khiến cơ thể tồn tại 2 loại kháng thể khác nhau, dẫn đến phản ứng mạnh hơn, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm cao hơn. . xuất huyết mạch máu, trụy mạch, v.v.
Xem thêm: Sốt xuất huyết có lây qua sữa mẹ không?
Sốt xuất huyết có lây qua đường hô hấp không?
Virus Dengue không có khả năng tồn tại trong không khí như các loại virus lây truyền qua đường hô hấp nên bệnh không có khả năng lây truyền qua đường này. Ngay cả đối với những trường hợp như nói chuyện, tiếp xúc gần, chạm gián tiếp vào đồ vật của người bệnh cũng không có nguy cơ lây nhiễm.
Sốt xuất huyết lây qua nước bọt?
Vi-rút không có trong nước bọt của người bị nhiễm bệnh, vì vậy nó không thể lây truyền qua các giọt bắn. Virus có thể tồn tại và phát triển rất lâu trong cơ thể muỗi nhưng dễ bị tiêu diệt ở môi trường bên ngoài. Các hóa chất khử trùng thông thường như xà phòng, chất tẩy rửa và nhiệt độ trên 56 độ C khiến virus bất hoạt chỉ trong vài chục phút. Virus có thể tồn tại lâu hơn ở nhiệt độ dưới 0 độ C (-70 độ C).
Phòng chống sốt xuất huyết
Hiện Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết; Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là khống chế, tiêu diệt lăng quăng/bọ gậy và muỗi trưởng thành. Đồng thời, người dân nên đậy kín bể chứa nước, thường xuyên cọ rửa, vệ sinh chum, vại; loại bỏ hoặc kiểm soát những nơi muỗi thường đẻ trứng như chậu hoa, bể cá, nơi đọng nước mưa; nuôi cá hoặc động vật giáp xác ăn ấu trùng trong các bể chứa nước lớn, ít thay đổi.
Phòng chống muỗi đốt bằng cách nằm màn (mùng) cả ngày và đêm, nhất là với trẻ nhỏ. Diệt muỗi bằng hóa chất diệt côn trùng theo hướng dẫn của ngành y tế. Ngoài ra, các phương pháp khác cũng có thể được sử dụng để diệt muỗi như đập cơ học, xông hơi khử trùng, sử dụng màn tẩm hóa chất, hương muỗi…
Sốt xuất huyết có lây không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, trong khi Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh, cộng đồng cần hiểu đúng và nâng cao nhận thức về phòng bệnh. Nếu có các triệu chứng nhiễm sốt xuất huyết cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị.
